Mụn được đánh giá là một bệnh lý phức tạp, do nhiều nguyên nhân, làm ảnh hưởng đến yếu tố thẩm mỹ khiến người bệnh mất tự tin và giảm chất lượng sống. Mụn không chỉ xuất hiện trên mặt mà còn ở các vùng lân cận như cổ, vai, lưng, thậm chí cả trên da đầu. Nếu không điều trị đúng cách sẽ dẫn tới bị viêm nhiễm làm da bị sẹo rỗ không thể hồi phục.
Theo lương y Đinh Công Bảy (Tổng thư ký Hội Dược liệu TP.HCM), nếu sau khi điều trị mụn bằng các loại thuốc bôi mà không giảm thì nên nghĩ ngay đến tác nhân khác là yếu tố bên trong như chức năng giải độc của gan, mật kém, do chế độ ăn uống (dùng nhiều thức ăn cay nóng, khó tiêu, nhiều dầu mỡ, đồ ngọt…), chế độ sinh hoạt không điều độ (thức đêm nhiều, áp lực công việc, căng thẳng tinh thần…), chức năng nội tiết không điều hòa…
Một số bài thuốc nam sau đây giúp trị mụn trứng cá từ bên trong khá dễ làm:
Trị mụn do rối loạn kinh nguyệt, thống kinh:
Nhân trần 12g, thổ phục linh 12g, ké đầu ngựa 12g, hà thủ ô 20g, đậu đen 10g, hương phụ 10g, ngải cứu 10g, rễ tranh 10g, cam thảo đất 10g. Nấu với 1 lít nước, sắc còn 250 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
Trị mụn, nám, giúp thanh nhiệt tiêu độc, điều hòa kinh nguyệt:
Nhân trần 20g, kim ngân hoa 20g, bạch cúc 20g, thố ty tử 20g. Nhân trần rửa sạch đất, thái nhỏ, phơi khô. Bạch cúc xé nhỏ từng cánh hoa. Kim ngân hoa loại tạp chất. Thố ty tử rửa sạch, phơi khô, giã nát. Cho tất cả vào ấm đất để nấu với 1 lít nước, sôi khoảng 5-10 phút. Dùng uống trong ngày.
Bên cạnh đó, có thể dùng bài thuốc:
Hà thủ ô 12g, đậu đen 10g, lá dâu 8g, bồ công anh 12g, thổ phục linh 12g, nhân trần 10g, rau má 10g, mã đề 8g. Nấu với 750 ml nước, sắc còn 200 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn. Bài thuốc này giúp bổ huyết, thanh nhiệt, tiêu độc, rất tốt cho người có thể tạng âm hư, huyết thiếu, người gầy khô, nóng bứt rứt, lòng bàn tay bàn chân nóng, táo bón, tiểu vàng, tiểu ít…
Trị mụn do nhiễm trùng da:
- Sài đất tươi 100g, nấu với 1 lít nước, sắc còn 300 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn, thêm ít đường cho dễ uống.
- Sài đất 20g, cỏ xước 16g, ké đầu ngựa 16g, rễ tranh 12g, kim ngân hoa 12g. Nấu với 750 ml nước, sắc còn 200 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
- Rau má 12g, atisô 12g, cỏ mần trầu 10g, lá dâu 10g, nhân trần 12g, thổ phục linh 12g, bồ công anh 12g, mã đề 8g, cam thảo đất 12g. Nấu với 1 lít nước, sắc còn 250ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
- Kinh giới 12g, hoàng cầm 12g, liên kiều 12g, chỉ xác 12g, phòng phong 12g, chi tử 12g, đương quy 12g, bạch chỉ 12g, xuyên khung 12g, cát cánh 12g bạch thược 12g, sài hồ 10g, cam thảo 10g. Nấu với 1 lít nước, sắc còn 300 ml. Chia 3 lần, uống ấm, trước bữa ăn, liên tục 15 ngày. Bài thuốc này giúp thanh nhiệt, lợi thấp, chữa mụn trứng cá, mụn bọc đỏ tía, lở ngứa và đầu có gàu.
- Phòng phong 12g, kinh giới 12g, liên kiều 12g, chi tử 12g, bạch chỉ 12g, chỉ xác 12g, cát cánh 12g, xuyên khung 10g, hoàng cầm 10g, bạc hà 10g, trắc bá diệp 10g, hoàng liên 8g, cam thảo 8g. Nấu với 1 lít nước, sắc còn 300 ml, chia 3 lần, uống ấm, trước bữa ăn. Uống liên tục 20 ngày, giúp thanh tả nhiệt ở thượng tiêu, chữa mụn, nhọt lở trên mặt, da mặt nhờn sung huyết, người bị táo bón, tiểu vàng, gắt.
Nếu không có thời gian, có thể dùng một số loại thuốc (dạng viên nang) được bào chế từ các liệu như bìm bìm, artichaut, rau đắng. Các loại thuốc này có công dụng nhuận gan mật, lợi tiểu, nhuận trường, giải độc nhưng phải hỏi ý kiến của thầy thuốc, vì những người bị tỳ vị hư hàn, lạnh bụng, tiêu chảy, huyết áp thấp không sử dụng được.
Du Miên
**** Hiệu quả có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa, liệu trình và cách thực hiện ***